Xơ gan có mấy giai đoạn? Phương pháp chẩn đoán và điều trị ra sao?

Xơ gan là giai đoạn cuối của các bệnh gan mãn tính. Thực tế, phải mất rất nhiều năm để bệnh gan mãn tính trở thành xơ gan và không có cách chữa khỏi bệnh xơ gan. Bệnh có thể khiến người bệnh mệt mỏi, vàng da, yếu người, chán ăn, dễ bầm tím theo các giai đoạn của xơ gan. Vậy xơ gan có mấy giai đoạn? Mời bạn tham khảo bài viết sau.

Xơ gan có mấy giai đoạn?

Tùy theo vào mức độ tiến triển của bệnh mà các giai đoạn của xơ gan gồm:

1. Xơ gan giai đoạn 1 (xơ gan độ 1)

Đây là giai đoạn đầu gan bắt đầu xơ hóa và vẫn chưa có biểu hiện rõ rệt nào. Tuy nhiên, người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, đau bụng, sốt nhẹ, chán ăn, sụt cân…

Thực tế, rất ít người có thể phát hiện bệnh ở giai đoạn xơ gan độ 1, nhưng nếu phát hiện và điều trị kịp thời có thể giúp phục hồi gan trở lại như bình thường.

2. Xơ gan giai đoạn 2 (xơ gan độ 2)

Ở giai đoạn xơ gan độ 2, áp lực tĩnh mạch cửa ngày càng tăng cao và các mô xơ hóa xuất hiện ngày càng nhiều. Người mắc bệnh xơ gan độ 2 thường có triệu chứng tương tự xơ gan độ 1, nhưng thường nghiêm trọng hơn và kèm theo vàng mắt và da, nước tiểu sậm màu. Ở giai đoạn này, bác sĩ phải tìm ra nguyên nhân và điều trị bệnh mới giúp gan được hồi phục.

3. Xơ gan giai đoạn 3 (xơ gan độ 3)

Ở xơ gan giai đoạn 3, mức độ gan bị tổn thương và xơ hóa đã rất nghiêm trọng. Người bệnh đã có dấu hiệu cổ trướng (tình trạng dịch tích tụ nhiều ở bụng), có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí là suy gan.

Người bị xơ gan giai đoạn 3 thường có những triệu chứng như ăn không ngon khiến cân nặng sụt nhanh, mệt mỏi, không minh mẫn, da vàng và nhợt nhạt, thở nhanh, viêm da, ngứa nhiều, chàm (eczema), đường huyết tăng giảm thất thường, phù chân và mắt cá. Thông thường, gan ở giai đoạn này thường không thể phục hồi được nữa, do đó bác sĩ sẽ chỉ định ghép gan để chữa khỏi bệnh.

4. Xơ gan giai đoạn 4 (xơ gan độ 4)

Đây là xơ gan giai đoạn cuối, là giai đoạn cực kỳ nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng người bệnh. Ở xơ gan độ 4, các mô tế bào gan bị xơ hóa hoàn toàn, chức năng gan bị suy giảm nghiêm trọng và dẫn đến nhiều biến chứng như xuất huyết tiêu hóa, bệnh não gan hay tăng áp lực tĩnh mạch cửa.

Nếu người bệnh không được điều trị kịp thời và làm ghép gan thì thời gian sống chỉ khoảng 12 tháng. Các triệu chứng xơ gan giai đoạn 4 cũng tương tự xơ gan giai đoạn 3 nhưng kèm theo các dấu hiệu mới, như cực kì buồn ngủ, mệt mỏi về tình thần, thay đổi tính cách, suy thận và suy niệu, sốt cao, viêm màng bụng.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị

1. Các phương pháp chẩn đoán 

Thông thường, các triệu chứng ở các giai đoạn xơ gan ban đầu thường không rõ ràng nên ít người có thể phát hiện ra bệnh cho đến khi đi khám sức khỏe. Bạn cần cung cấp thông tin đầy đủ cho bác sĩ, bao gồm tiền sử nghiện rượu trong thời gian dài, tiếp xúc với bệnh viêm gan C, tiền sử gia đình mắc bệnh tự miễn dịch hoặc các yếu tố nguy cơ khác. Khám sức khỏe có thể cho thấy các dấu hiệu như: 

• Da nhợt nhạt 
• Vàng mắt (vàng da) 
• Lòng bàn tay ửng đỏ 
• Run tay 
• Gan hoặc lá lách to 
• Tinh hoàn nhỏ 
• Mô vú dư thừa (ở nam giới) 
• Giảm sự tỉnh táo 

Nếu bác sĩ nghĩ rằng gan đang có vấn đề, họ sẽ yêu cầu làm một số xét nghiệm để đánh giá mức độ tổn thương gan và các giai đoạn xơ gan, bao gồm:

Các xét nghiệm trong phòng thí nghiệm

Bác sĩ có thể yêu cầu bạn làm xét nghiệm máu để kiểm tra các dấu hiệu gan đang có vấn đề, chẳng hạn như bilirubin dư thừa, cũng như một số enzyme có thể cho thấy gan bị tổn thương.

Để đánh giá chức năng thận, bác sĩ sẽ kiểm tra creatinine trong máu. Ngoài ra, bạn cũng sẽ được kiểm tra virus viêm gan và khả năng đông máu. 

Dựa trên kết quả xét nghiệm máu, bác sĩ có thể chẩn đoán nguyên nhân cơ bản của bệnh xơ gan. Họ cũng có thể sử dụng xét nghiệm máu để giúp xác định mức độ nghiêm trọng và các giai đoạn xơ gan.

Xem tiếp: Cách chăm sóc bệnh nhân sơ gan

Các xét nghiệm hình ảnh 

Bác sĩ có thể yêu cầu chụp đàn hồi cộng hưởng từ (MRI) để phát hiện tình trạng cứng gan. Các xét nghiệm hình ảnh khác, chẳng hạn như MRI, CT và siêu âm, cũng có thể được thực hiện.

Sinh thiết 

Thực tế, không nhất thiết phải lấy mẫu mô của gan (sinh thiết) để chẩn đoán bệnh. Tuy nhiên, bác sĩ có thể sử dụng thủ thuật này để xác định mức độ nghiêm trọng, nguyên nhân và các giai đoạn xơ gan.

Nếu bạn bị xơ gan, bác sĩ có thể đề nghị các xét nghiệm chẩn đoán thường xuyên để theo dõi các dấu hiệu tiến triển hoặc biến chứng của bệnh, đặc biệt là giãn tĩnh mạch thực quản và ung thư gan.

2. Điều trị xơ gan như thế nào?

Các thông tin trong bài viết cung cấp không thay thế việc chỉ định điều trị của bác sĩ.

Sau khi đã xác định các giai đoạn xơ gan, bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp để ngưng tổn thương gan và phòng ngừa các biến chứng xơ gan. Các phương pháp điều trị xơ gan phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, cụ thể:

Điều trị nguyên nhân cơ bản gây xơ gan

Ở giai đoạn xơ gan độ 1, bác sĩ có thể giảm thiểu tổn thương gan bằng cách điều trị nguyên nhân cơ bản, bao gồm: 

• Điều trị nghiện rượu. Những người bị xơ gan do sử dụng rượu quá nhiều nên cố gắng cai rượu. Nếu khó cai rượu, bác sĩ có thể đề nghị một chương trình điều trị nghiện rượu. Ngoài ra, nếu bạn bị xơ gan, điều quan trọng là phải ngừng uống rượu vì dù chỉ một lượng rượu bia nhỏ cũng gây độc cho gan. 
• Giảm cân. Những người bị xơ gan do bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có thể khỏe mạnh hơn nếu giảm cân và kiểm soát lượng đường trong máu. 
• Thuốc để kiểm soát viêm gan. Thuốc có thể hạn chế tổn thương thêm tế bào gan do viêm gan B hoặc C gây ra thông qua việc điều trị cụ thể các loại virus này.
• Thuốc để kiểm soát các nguyên nhân và triệu chứng khác của xơ gan. Thuốc có thể làm chậm sự tiến triển của một số loại xơ gan. Ví dụ, đối với những người bị xơ gan mật nguyên phát được chẩn đoán sớm, thuốc có thể trì hoãn đáng kể sự tiến triển thành xơ gan. 
• Các loại thuốc khác có thể làm giảm các triệu chứng nhất định, chẳng hạn như ngứa, mệt mỏi và đau. Các chất bổ sung dinh dưỡng có thể được kê đơn để chống lại tình trạng suy dinh dưỡng liên quan đến xơ gan và ngăn ngừa xương yếu (loãng xương). 
• Sử dụng các thuốc bổ gan có chứa Phospholipid, vitamin nhóm B và vitamin E để hỗ trợ quá trình điều trị xơ gan, duy trì chức năng gan và bảo vệ gan trước tác nhân gây bệnh. Trong đó, Phospholipid có tác dụng tái tạo và sửa chữa màng tế bào gan bị tổn thương, các vitamin nhóm B giúp cung cấp năng lượng cho gan và cơ thể và giảm các triệu chứng thiếu vitamin B ở người bệnh. Cuối cùng, vitamin E giúp bảo vệ gan trước các tác nhân gây hại (virus, thuốc, rượu…).

Điều trị các biến chứng của xơ gan

Ở các giai đoạn xơ gan sau, khi gan đã tổn thương nặng và xuất hiện biến chứng, bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp tùy vào tình trạng của người bệnh:

• Tích tụ dịch trong cơ thể: Chế độ ăn ít muối và dùng thuốc để ngăn ngừa tích tụ dịch trong cơ thể có thể giúp kiểm soát tình trạng cổ trướng và sưng tấy. Đối với tích tụ dịch nghiêm trọng hơn có thể yêu cầu các thủ thuật để dẫn lưu dịch hoặc phẫu thuật để giảm áp lực.

• Tăng áp lực tĩnh mạch cửa: Một số loại thuốc huyết áp có thể kiểm soát việc tăng áp lực trong các tĩnh mạch gan và ngăn ngừa chảy máu nghiêm trọng. Trong quá trình điều trị, bác sĩ sẽ thực hiện nội soi đều đặn để tìm các tĩnh mạch mở rộng trong thực quản hoặc dạ dày (giãn tĩnh mạch) có thể chảy máu. Nếu bị giãn tĩnh mạch, bạn có thể sẽ cần dùng thuốc để giảm nguy cơ chảy máu. Nếu bạn có dấu hiệu cho thấy các tĩnh mạch đang chảy máu hoặc có khả năng chảy máu, bác sĩ sẽ yêu cầu làm thêm thủ thuật để cầm máu hoặc giảm nguy cơ chảy máu thêm. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ sẽ đặt một ống nhỏ vào tĩnh mạch để giảm huyết áp trong gan.

• Nhiễm trùng: Bạn có thể được chỉ định thuốc kháng sinh hoặc các phương pháp điều trị nhiễm trùng khác. Bác sĩ cũng có thể khuyên bạn nên tiêm phòng cúm, viêm phổi và viêm gan.

• Ung thư gan: Bác sĩ có thể sẽ đề nghị xét nghiệm máu và siêu âm định kỳ để tìm các dấu hiệu của ung thư gan. Nếu có bất cứ bất thường nào, họ sẽ có biện pháp điều trị ung thư kịp thời để ngăn bệnh tiến triển.

• Bệnh não gan.: Bạn có thể được kê đơn thuốc để giúp giảm tích tụ chất độc trong máu do chức năng gan kém.

Xơ gan cổ trướng: triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Bạn có biết xơ gan cổ trướng là một biến chứng xơ gan rất nguy hiểm và có thể đe dọa tính mạng của người bệnh. Vậy bệnh xơ gan cổ trướng là gì? Bệnh xơ gan cổ trướng có chữa được không?

Ghép gan

Đối với tình trạng gan bị tổn thương nghiêm trọng, bác sĩ sẽ đề nghị ghép gan để thay thế gan bị bệnh. Cũng giống như bao phẫu thuật khác, ghép gan có thể dẫn đến các nguy cơ nhiễm trùng và chảy máu sau mổ. Ngoài ra, do phải dùng thuốc để tránh tình trạng thải ghép nên người bệnh sẽ có nguy cơ bị nhiễm trùng cao hơn vì các thuốc này ức chế hệ miễn dịch.

Thay đổi lối sống 

• Ăn nhiều thực phẩm tốt cho gan: Xơ gan có thể cướp đi chất dinh dưỡng của cơ thể và làm suy yếu cơ bắp. Để chống lại những tác động này, bạn hãy ăn nhiều thực phẩm lành mạnh như trái cây, rau và protein nạc từ thịt gia cầm hoặc cá. Tránh hàu và các động vật có vỏ sống khác vì chúng chứa vi khuẩn có thể gây nhiễm trùng. Ngoài ra, hãy hạn chế ăn muối vì sẽ gây tích tụ dịch trong cơ thể.
• Tiêm phòng: Hãy phòng viêm gan A và B bằng cách chủng ngừa viêm gan A và B.
• Hãy cẩn thận khi dùng thuốc: Xơ gan khiến gan khó xử lý và loại bỏ thuốc hơn. Hãy hỏi bác sĩ trước khi bạn dùng bất kỳ loại thuốc không kê đơn nào, kể cả các liệu pháp thảo dược. Hãy hết sức thận trọng với các loại thuốc có thể gây tổn thương gan, như Paracetamol. 

Biện pháp phòng ngừa xơ gan

1. Hạn chế uống rượu và đồ có cồn

Uống quá nhiều rượu bia có thể khiến gan sưng lên. Theo thời gian (trên 10 năm), điều này sẽ dẫn đến xơ gan. Thực tế, phụ nữ dễ mắc xơ gan hơn nam giới. Do đó, để giảm nguy cơ mắc bệnh, hãy hạn chế hoặc không uống rượu bia.

2. Tiêm phòng

Các loại viêm gan virus phổ biến nhất là viêm gan A, viêm gan B và viêm gan C. Viêm gan B và C mãn tính có thể gây xơ gan. Để giảm nguy cơ bị nhiễm viêm gan, bạn nên tránh quan hệ tình dục không an toàn, không dùng chung kim tiêm chung và tiêm vắc xin ngừa viêm gan B.

Có thể bạn quan tâm: Uống gì mát gan thải độc

3. Ăn uống lành mạnh

Chất béo tích tụ trong gan có thể gây ra viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH) và dẫn đến xơ gan. Tình trạng này có liên quan đến cholesterol cao, bệnh mạch vành, béo phì và tiểu đường.

Nếu tuân thủ một chế độ ăn uống lành mạnh, ăn vừa phải và duy trì cân nặng hợp lý, bạn sẽ giảm nguy cơ phát triển cả gan nhiễm mỡ không do rượu và xơ gan.

4. Kiểm tra sức khỏe thường xuyên

Nếu bạn có vấn đề về gan hoặc có nguy cơ các mắc các bệnh về gan, hãy thường xuyên đi khám sức khỏe định kỳ. Điều trị sớm có thể phòng ngừa bệnh gan tiến triển thành xơ gan.

Chủ để: viêm gan c lây qua đường nào, dấu hiệu viêm gan c